ΠΕΡΙ ΡΙΖΟΚΑΡΠΑΣΟΥ

Γεωγραφική Θέση :
Το Ριζοκάρπασον βρίσκεται 67 χλμ βορειοανατολικά της πόλης της Αμμοχώστου .



Πληθυσμός :
Το 1960 κατοικούσαν στην κοινότητα αυτή 3151 Έλληνες .Σήμερα παραμένουν 247 εγκλωβισμένοι .

Χριστιανικοί Ναοί :
Στα όρια της κοινότητας βρίσκονται οι εκκλησίες Αγίου Συνεσίου , Αγίας Τριάδας , Παναγίας Ελεούσας , Παναγίας Αφέντρικας , Αποστόλου Ανδρέα (Ιερά Μονή ), Αγίου Γεωργίου (ερείπια στο Μεσοβούνι ), Αγίου Γεωργίου , Αγίας Μαρίνας ,Αγίας Αθανασίας ,Αγίου Φίλωνα , Αγίου Νικολάου , Αγίου Φίλωνα Αγριδιών , Αγίας Μαύρης κ.τ.λ

Σχολεία :
Στα 2 Ελληνικά Δημοτικά Σχολεία που λειτουργούσαν πριν την τουρκική εισβολή φοιτούσαν κατά το σχολικό έτος 1973-1974 277 μαθητές ενώ σήμερα μόλις 13 και 6 στο Νηπιαγωγείων. Στο εξατάξιον Ελληνικόν Γυμνάσιο φοιτούν 19 μαθητές και μαθήτριες .

Συνέπειες της Τουρκικής Εισβολής :
Το 1979 εξακολουθούσαν να κατοικούν στην κοινότητα αυτή 1174 Έλληνες κάτω από πολύ δύσκολες συνθήκες . Το 1994 παρέμεναν στην κοινότητα 355 εγκλωβισμένοι.

” ΡΙΖΟ – ΚΑΡΠΑΣΟ “ από την λέξη Ρίζα και την λέξη Καρπασία .
Η χερσόνησος της Καρπασίας βρίσκεται ανατολικά της Κύπρου και το Ριζοκάρπασον έχει χαρακτηριστεί και ως ακριτική γη διότι βρίσκεται στο ανατολικότερο άκρον της Καρπασίας . Πριν από την Τουρκική Εισβολή το Ριζοκάρπασον είχε περίπου 3,500 κατοίκους . Η έκταση του χωριού είναι 9 τετραγωνικά χιλιόμετρα , είναι το μεγαλύτερο σε έκταση χωριό της Κύπρου με βάση τον πληθυσμό του και την έκταση του σε τετραγωνικά χιλιόμετρα . Από αρχαιότατων χρόνων στην Κύπρο κατοικούσαν Έλληνες , πράγμα που μαρτυρείται από τα αρχαιολογικά ευρήματα που υπάρχουν στο χωριό και μέσα από το Χρονικό του Λεόντιου Μαχαιρά .
Στο Ριζοκάρπασο αρχαιολογικά ευρήματα συναντούμε παντού. Τα κυριότερα είναι ο Άγιος Φίλωνας (αρχαία πόλη Καρπασία ) Δύο χιλιόμετρα βόρεια του χωρίου , η Παναγία της Αφέντρικας που βρίσκεται περίπου δέκα χιλιόμετρα ανατολικά του Αγίου Φίλωνα , καθώς επίσης και στην περιοχή του του ακρωτηρίου του Αποστόλου Ανδρέα συναντούμε το Κάστρος , όπως το ονομάζουν οι Καρπασίτες , όπου το 1972-3 μια αρχαιολογική αποστολή του Πανεπιστημίου της Γαλλίας έκανε ανασκαφές και έφερε στο φώς πολλά αξιόλογα αρχαιολογικά ευρήματα.

Το Χωριό χωρίζεται διοικητικά σε τρείς ενορίες :

1. Την Αγία Τριάδα η οποία πήρε την ονομασία της από την ομότιτλη εκκλησία που βρίσκεται στο κέντρο της ενορίας .
2. Την Ανάβρυση η οποία πήρε την ονομασία της από τις πάμπολλες βρύσες που υπήρχαν στην ενορία .

3. Το Λεκό το οποίο πήρε την ονομασία του από το ποτάμι Λεκότις που διέσχιζε την ενορία , μια άλλη εκδοχή λέει ότι το Λεκό πήρε την ονομασία του κατά την διάρκεια της Φραγκοκρατίας από το σχολείο που βρίσκεται στην περιοχή του Λεκού και στα γαλλικά ονομάζεται Lėcole .

Το Ριζοκάρπασον ένεκα της εργατικότητας των κατοίκων του άρχισε να ακμάζει στα τέλη του 19ου αιώνα . Στα μέσα του 20ου αιώνα ήταν το μεγαλύτερο χωριό της Κύπρου φθάνοντας τον πληθυσμό των 5000 κατοίκων . Περί τα τέλη της δεκαετίας του 50 και αρχές τις δεκαετίας του 60 άρχισε μια μεγάλη τάση μετανάστευσης προς την Αγγλία , Αυστραλία , και Νότια Αφρική . Η μετανάστευση σταμάτησε περίπου το 1970 και λίγο αργότερα 73-74 άρχισε να παρατηρείται ένα αντίστροφο ρεύμα , επιστροφής δηλαδή των ξενιτεμένων και προσπάθεια αξιοποιήσης των περιουσιών που διέθεταν οι Ριζοκαρπασίτες .
Στο χωρίο υπήρχε Δημοτική Αγορά , Αστυνομικός Σταθμός , Πυροσβεστική (εθελοντική ), Συνεργατικόν Παντοπωλείων ,Συνεργατική Πιστωτική Εταιρεία , Ιατρείου Γεώργιου Παλλίκαρου , Οδοντιατρείον Κουρουζίδη , όλα αυτά δείχνουν πόσο ανεπτυγμένη ήταν η κωμόπολη του Ριζοκαρπάσου. Επιπλέον είχαμε το παλαιότερον κινηματοθέατρο της υπαίθρου , το Λουιζιάνα , Εργοστάσιο συσκευασίας Καπνού (ΣΟΚ ) Τέσσερα ελαιοτριβεία , δύο Αλευρόμυλους ,Σφαγείο , δέκα Κρεοπωλεία, δύο Λατομεία Πέτρας , και αρκετές ψαρόβαρκες , αφού ένα από τα κύρια επαγγέλματα των συγχωριανών μας ήταν το ψάρεμα .
Οι Κύριες ασχολίες των κατοίκων ήταν η γεωργία , η κτηνοτροφία και η αλιεία , τα κύρια προϊόντα ήταν ο Καπνός, τα σιτηρά , και τα καρπούζια (άνυδρα) . Στο χωριό μας όλες οι γυναίκες ήταν αρκετά δραστήριες , δούλευαν και αυτές στα χωράφια , βοηθούσαν στην παραγωγή καπνού και επιπλέον κατασκεύαζαν πανέρια ή κάδρα από κουκκούλια του μεταξοσκώληκα και όλα τα συνδίαζαν πάντοτε με την φροντίδα του σπιτιού και της οικογένεια τους.