Eορτή Aποστόλου Aνδρέα

Dec 3, 2018 by Ioanna Alexandrou

Η Ιερά Μονή Αποστόλου Αντρέα είναι κτισμένη στο ομώνυμο ακρωτήρι της Κύπρου και βρίσκεται στη χερσόνησο της Καρπασίας.

Θεωρείται ως ένα από τα πιο γνωστά μοναστήρια του νησιού, αφού είναι η δεύτερη προσκηνυματική επιλογή όλων των κυπρίων. Ο Ναός προσέλκυε ετησίως χιλιάδες προσκυνητές, ιδιαίτερα στις 30 Νοεμβρίου και 15 Αυγούστου μέρα κατά την οποία η Μονή γιορτάζει.
Σύμφωνα με την παράδοση, ο Απόστολος Αντρέας έφτασε στη Κύπρο για να διδάξει το λόγο του Κυρίου, τέλειωσε το κήρυγμα του και κάθισε σε μια πέτρα, εκεί στο ακρωτήρι, περιμένοντας να περάσει κάποιο καράβι για να τον πάρει μαζί του.
Όταν εμφανίστηκε ένα καράβι. Ο Αντρέας παρακάλεσε τον καπετάνιο να τον πάρει μαζί του. Ο καπετάνιος αποκρίθηκε πως θα τον έπαιρνε ως την Πάτρα που πήγαινε.
Τους είχε τελειώσει το νερό τότε ο καπετάνιος ρώτησε τον `Άγιο αν γνώριζε κάποια πηγή εκεί κοντά. Ο Απόστολος Αντρέας τότε του είπε πως υπήρχε μια πηγή με τρεχούμενο νερό δίπλα στο βράχο που καθότανε.
Οι ναύτες κοίταξαν παντού αλλά δεν βρήκαν νερό. Ο καπετάνιος τότε θύμωσε με τον Αντρέα. Ο `Άγιος τότε του πρότεινε να πάνε ξανά μαζί. `Έτσι και έγινε. `Όταν έφτασαν στο βράχο, ο `Άγιος γονάτισε και αφού προσευχήθηκε, χτύπησε με το ραβδί του το βράχο και τότε άρχισε να τρέχει νερό.
Με μεγάλη χαρά ήπιαν, πλύθηκαν και γέμισαν τα βαρέλια τους από το νερό που ανάβλυζε από το βράχο. Το ίδιο έκανε και το τυφλό αγόρι του καπετάνιου. Επιστρέφοντας πίσω στο καράβι το τυφλό παιδί λέει στον πατέρα του: «Πατέρα τα πανιά του καραβιού έχουν μια τρύπα και πρέπει να τη διορθώσουμε». Ο καπετάνιος, μη πιστεύοντας στα μάτια του, ευχαρίστησε με δάκρυα στα μάτια τον Απόστολο Αντρέα και τόσο αυτός όσο και το πλήρωμα του βαφτίστηκαν Χριστιανοί. Αργότερα, ο καπετάνιος του καραβιού, του οποίου το παιδί θεραπεύτηκε, έκτισε ναό αφιερωμένο στον Απόστολο Αντρέα.
Μια πρώτη μαρτυρία έχουμε το 1103μ.Χ από τον Αγγλοσάξωνα προσκυνητή Seawolf, που το αποκαλεί «λιμανάκι του Αποστόλου Αντρέα», ένδειξη ότι η παράδοση για τον Απόστολο Αντρέα ήταν διαδεδομένη από τα Βυζαντινά χρόνια. Παλιοί χάρτες της Κύπρου αναφέρουν το ακρωτήρι με το όνομα «Capo de Santo Andrea.»
Από τα κτίσματα αυτού του πρώτου ναού δε διασώθηκαν ίχνη. Στη θέση τους κτίστηκε, το 15ο αιώνα, ναός με γοτθική επίδραση που βρίσκεται χαμηλά, δίπλα στο κύμα και διασώζεται ως τις μέρες μας. Ο ναός αυτός δεν έχει αναστυλωθεί , θα αναστυλωθεί στη δεύτερη φάση.
Η νεότερη εκκλησία η οποία έχει αναστυλωθεί κτίστηκε το 19ο αιώνα και βρίσκεται δυτικά της πρώτης.
Ιδρυτής και πρώτος οικονόμος του Μοναστηριού ήταν ο παπά Ιωάννης Νικόλα Διάκου από το Ριζοκάρπασο.
Ο Ιωάννης Νικόλα Διάκου μορφώθηκε και στο Ναό της Παναγίας στο Κύκκο και επέστρεψε στο Ριζοκάρπασον για να εκπληρώσει το τάμα του και να ανεγείρει ναό αφιερωμένο στον Απόστολο Αντρέα.
Για να μαζέψει χρήματα για την οικοδόμηση του ναού γύριζε τα χωριά με την εικόνα του Αγίου και έκανε εράνους μέχρι που μάζεψε ένα ικανοποιητικό χρηματικό ποσό.
Τελικά, το 1855 άρχισε η ανέγερση του νέου ναού. Την ίδια χρονιά χειροτονήθηκε ιερέας από τον τότε Αρχιεπίσκοπο Μακάριο Α΄ (1854-1865), ο οποίος έθεσε το όλο έργο της ανέγερσης κάτω από την πνευματική του καθοδήγηση. Πολλοί πιστοί βοήθησαν τον παπά Ιωάννη.
Ένας από αυτούς είναι ο Κωσταντίνος Μαυρομάτης (1831-1903) από τη Σαλαμιού της Πάφου, ο οποίος ζούσε στη Μερσίνα της Μικρά Ασίας και προμήθευε ξυλεία και άλλα υλικά για την ανέγερση του ναού.
Χρησιμοποιήθηκαν επίσης πέτρες από παρακείμενο ναό αφιερωμένο στην «Ακραία Αφροδίτη», γεγονός που σχολιάστηκε αργότερα ως έλλειψη σεβασμού προς τα μνημεία της αρχαιότητας.
Ο Αρχιεπίσκοπος Σωφρόνιος, που διαδέχθηκε τον Μακάριο Ά ,στον Αρχιεπισκοπικό θρόνο τέλεσε την 15η Αυγούστου 1867 τα εγκαίνια του ναού, έτσι από τότε καθιερώθηκε να γιορτάζει τη μέρα εκείνη ο ναός. Την μέρα αυτή λόγω και καλό καιρικών συνθηκών πλήθος κόσμου από όλη τη Κύπρο κατέφθανε και διανυχτέρευε στο Ριζοκάρπασον όπου γινόταν μεγάλη πανήγυρης.
Στη μεγάλη αυλή του μοναστηριού υπήρχαν το Συνοδικό, το Οικονομείο, το μαγειρείο, το αρτοποιείο, οι τραπεζαρίες και οι ξενώνες που φιλοξενούσαν τους χιλιάδες προσκυνητές που έφταναν εκεί για να προσκυνήσουν τον `Άγιο, πριν από την Τουρκική εισβολή, του 1974.
Στη μέση της αυλής βρίσκεται η βρύση του μοναστηριού και η προτομή του κτήτορα, παπά Ιωάννου Οικονόμου.
Το άγιασμα του Αποστόλου Αντρέα αναβλύζει μέχρι σήμερα από τη γη, δίπλα από το μοναστήρι που για χρόνια τώρα παραμένει σκλαβωμένο.
Ο άσβεστος πόθος όλων τον Καρπασιτών για αναστήλωση της Μονής , επιτεύχθηκε μετά από επίπονες ενέργειες της διαχειριστικής επιτροπής του Αποστόλου Ανδρέα. Την 16η Σεπτεμβρίου 2014 υπογράφηκε η συμφωνία για τη πολυπόθητη συντήρηση του Ναού.
Η συντήρηση της Μονής είχε ως υπόβαθρο τη σχετική μελέτη πολυμελούς ομάδας της Αρχιτεκτονικής Σχολής του Πανεπιστημίου Πατρών υπό την εποπτεία των καθηγητών , Νίκου Πολυδωρίδη και Πέτρου Κουφόπουλου. Το έργο θα υλοποιηθεί σε τρεις φάσεις. Το κόστος της πρώτης φάσης εκτιμήθηκε σε € 2.500.000 και χρηματοδοτήθηκε από την Διαχειριστική επιτροπή Αποστόλου Ανδρέα ,την Εκκλησία της Κύπρου και το Τουρκοκυπριακό ίδρυμα διαχείρισης βακουφίων (ΕΒΚΑΦ), ενώ συνέβαλε με 25.000 δολάρια και η USAID (Αμερικανική Υπηρεσία για τη Διεθνή Ανάπτυξη).
Η όλη προσπάθεια αποτελεί μέρος του προγράμματος της Τεχνικής Επιτροπής για την Πολιτισμική Κληρονομιά συμμετείχαν από κοινού Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι και η όλη προσπάθεια υποστηρίχθηκε από το Αναπτυξιακό Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών – Συνεταιρισμός για το Μέλλον (UNDP – PFF )
Η πρώτη φάση ολοκληρώθηκε την 7η Νοεμβρίου 2016 με τους εργολάβους της Δικοινοτικής Επιτροπής για την Πολιτιστική Κληρονομιά να παραδίδουν το Κλειδί της Μονής στο Οικονόμο Πατέρα Ζαχαρία .
Για την ολοκλήρωση της αναστήλωσης συνέβαλαν :
 Διαχειριστικής Επιτροπής Απ. Αντρέα,
 Δικοινοτική Επιτροπή
 Επισκοπή Καρπασίας
 Ιδιώτες ή Οικογένειες με παραχώρηση χρηματικών ποσών για την κάλυψη του εκκλησιαστικού εξοπλισμού.
Να ζήσουν οι εορτάζοντες και οι εορτάζουσες